Piše: Izudin Karić

Medicina je nauka koja ima za cilj postavljanje dijagnoze, uvođenje terapije i prevenciju bolesti i kao takva nam je svima podjednako bitna. Zdravstveno stanje, njegovo proučavanje, unapređenje i na koncu briga o njemu dugo vremena je bila prepuštena muškarcima. Ona se ne tako daleko u prošlost bavila ženama od strane muškaraca, ali žene nisu mogle da se bave njom. Povijest medicine je duga i revolucionarna bar što se tiče nauke kao nauke. Isto ne možemo reći i za učešće žena u medicini. U samim počecima, prije par hiljada godina, dakle daleko u prošlost, ljudi su zdravstveno stanje tretirali primitivnim metodama kao što su praznovjerje i liječenje biljkama. Danas smo zahvaljujući razvoju civilizacije, paralelno s tim tehnologije i ostalih nauka odmakli daleko, ali opet ne i u kontekstu medicine i spola. Izučavajući razvoj medicine vidimo da se zahvale doprinosima u medicini uglavnom i u većini priklanjanju muškarcima. Rijetka je pojava da među istaknutim naučnicima pronađemo žensko ime, sa razlogom.  Naime, kao i u mnogim drugim naukama ženama nije bilo dozvoljeno da proučavaju medicinu uprkos znanju. U klupama medicinskih škola i fakulteta nije bilo mjesta za žene iako su one davale znatan doprinos za brigu o zdravlju i pomagale u liječenju oboljelih. Ulazak žena u medicinu počeo se dešavati tek na početku 20. vijeka. Tako su u Sjedinjenim Američkim Državama žene činile 4.4% studentica medicinskih fakulteta, a ostatak muškarci. Taj broj se tokom perioda 1989–1990. povećava na preko 36%. Svakako ne slučajno. Međutim, većini žena je nakon akademskog obrazovanja onemogućen daljnji napredak u medicini, preuzimanje moći i autoriteta koji čvrsto drže muškarci.

Za žene čija koža nije bijela situacija je još kritičnija. Gore pomenuti postoci se uglavnom odnose na žene koje imaju bijelu kožu. Tako su njih svega 3.8% koje su bile studentice medicine 1980. godine činile 5.2% od ukupnog broja studenata i studentica prve godine medicine u narednih 10 godina. Kada su žene ušle u domen obrazovanja i počele da predaju medicinu na fakultetskim ustanovama  bivale su mnogo sporije unapređivane u odnosu na njihove kolege muškarce. U prosjeku dva puta sporije.

Zdravstvo je do dan danas podijeljeno na osnovu spola, 84% doktora su muškarci, a 97% medicinskih sestara su žene. Od specijalizacija žene su uglavnom raspodijeljene u četiri najniže plaćene specijalizacije: opšta porodična medicina, pedijatrija, psihijatrija i interna medicina. U npr. hirurgiji i sličnim specijalizacijama, zastupljeno je svega 8% žena. U Sestrinskoj profesiji  koja je godinama unazad bivala podcijenjena i loše plaćena najviše je zastupljeno žena.[1] Jedan od pozitivnih obrta se desio tokom 70-ih godina 20. vijeka kada su feministkinje  pokrenule pokret protiv medicinskih institucija u Sjedinjenim Američkim Državama. Kroz taj pokret, one su osnovale mrežu Feminističkih zdravstvenih ustanova širom zemlje koje su ženama različitog staleža, rase, godina, seksualnog opredjeljenja i ekonomske pozadine nudile usluge ranog abortusa, kontracepcije, reproduktivnog savjetovanja, planiranja porodice, edukacije o masturbaciji i orgazmu itd. Pokret je bio veoma uspješan u smislu promjene tretmana prema ženama u tradicionalnim zdravstvenim ustanovama u Sjedinjenim Američkim Državama.[2]

Čitav tekst pročitajte ovdje (106-114.str)

Ova knjiga je rezultat zajedničkog rada polaznica i polaznika prve godine Feminističke škole Žarana Papić i nastala je kao plod dvosemestralnog obrazovanja o aktualnim društvenim pitanjima iz perspektive feminističke teorije i prakse.

[1] Više na: http://www.feminist.org/research/medicine/ewm_toc.html

[2] Više na: http://www.neme.org/452/knowing-bodies